Kurtuluş Mücadelesi’nin ilk adımının atıldığı Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve 18 silah arkadaşının Samsun’a ayak basarak Milli Mücadele ateşini yaktığı 19 Mayıs 1919 tarihi ne anlama geliyor, önemi nedir. 19 Mayıs kutlamaları nasıl başladı, nasıl gelişti, Atatürk’ün 18 silah arkadaşı kim ? 19 Mayıs Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı manevi değeri, 19 Mayıs kutlamaları tarihi geçmişi nasıl ?
Milli Mücadele’nin ilk adımının atıldığı 19 Mayıs 1919 tarihi önemli bir dönüm noktası olarak biliniyor. Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve 18 silah arkadaşının Samsun’a ayak basışıyla başlayan Kurtuluş Mücadelesi büyük bir zaferin şanlı bir mücadelenin ülkenin düşman işgalinden kurtuluşunun temellerini attı.
Atatürk’ün gençliğe armağan ettiği ve “Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı” olarak kutlanan 19 Mayıs tarihinin önemini daha iyi anlayabilmek için Atatürk’ün 16-19 Mayıs 1919 tarihleri arasında gerçekleştirdiği İstanbul-Samsun yolculuğunu bir kez daha hatırlamak gerekiyor.
İNGİLİZLER SAMSUN’U İŞGAL ETTİ
Türkiye Cumhuriyeti’nin tarihindeki önemli olaylardan biri Atatürk’ün Samsun’a ayak basmasıdır. Türk Milleti Birinci Dünya Savaşı sonrasında kötüleşen koşullar içinde kurtuluş çareleri ararken Mustafa Kemal Atatürk ile büyük bir adım atıldı.
Samsun işgal kuvvetleri için önemli noktalardan bir yerdi. Stratejik bakımdan büyük öneme sahip olan Samsun ve Karadeniz’den Orta Anadolu’ya açılan en rahat ve güvenilir kapı olarak görülüyordu. İngilizler 9 Mart 1919 tarihinde Samsun’a askeri birlik çıkarmış, buna tepki olarak Türk Makinalı Tüfek birliğinden Hamdi adındaki bir teğmenin askerlerini alarak dağa çıkmasına neden oldu. Bu durum dikkatleri bölgeye çekti ve İngiliz Yüksek Komiserliği’nin de Türk halkının silahlandığı konusundaki şikayetleri üzerine güvenilir bir kumandanın olağanüstü yetkilerle gönderilmesine karar verildi. Bu karar önemli bir dönüm noktası oldu. Aranan kumandan Mustafa Kemal Atatürk’tü. Uzun zamandan buyana ülkenin içinde bulunduğu durumun için çare arayan Atatürk, Anadolu’ya geçmek istiyordu. Bu fırsatı çok iyi değerlendiren Büyük Önder, İstanbul Samsun seferi için hazırlıklara başladı.
16 MAYIS’TA İSTANBUL’DAN SAMSUN’A YOLCULUK BAŞLADI
Tüm detayları düşünün Atatürk Bandırma Vapuru ile 16 Mayıs 1919 Cuma günü öğleden sonra yola çıktı. Gemi kaptanı İsmail Hakkı Durusu dışında 18 kişi Paşaya eşlik etti. Atatürk’e eşlik eden 18 silah arkaşı şöyle, III. Kolordu Komutanı Kurmay Albay Refet Bey (General Bele), Müfettişlik Kurmay Başkanı Kurmay Albay Manastırlı Kazım Bey (General DIRIK), Müfettişlik Sağlık Bakanı Doktor Albay İbrahim Tali Bey (ÖNGÖREN), Karargah Erkan-ı Harbiyesi İstihbarat ve Siyasiyat Şubesi Müdürü Kurmay Binbaşı Hüsrev Bey (GEREDE), Kurmay Başkan Yardımcısı Kurbay Yarbay Mehmet Arif Bey (AYICI), Müfettişlik Topçu Komutanı Topçu Binbaşı Refik Bey (SAYDAM), Müfettişlik Başyaveri Yüzbaşı Cevad Abbas (GÜRER), Kurmay Mülhakı Yüzbaşı İsmail Hakkı (EDE), Kurmay Mülhakı Yüzbaşı Mümtaz (TÜNAY), Müfettişlik Emir Subayı Yüzbaşı Ali Şevket (ÖNDERSEV), Karargah Komutanı Yüzbaşı Mustafa Vasfi (SÜSOY), Kurmay Başkanı Emir Subayı ve Müfettişlik Kalem Amiri Üsteğmen Arif Hikmet (GERÇEKÇI), İaşe Subayı Üsteğmen Abdullah(KUNT), Müfettişlik İkinci Yaveri Teğmen Muzaffer (KILIÇ), Şifre Katibi, Birinci Sınıf Katip Faik (AYBARS), Şifre Katibi Yardımcısı, Dördüncü Sınıf Katip Memduh (ATASEV).
19 MAYIS KUTLAMALARI NASIL BAŞLADI
Gençlik ve Spor Bayramı, ilk defa 24 Mayıs 1935’te ‘Atatürk Günü’ adı altında kutlanmaya başlandı. Beşiktaş’ın girişimleriyle Fenerbahçe Stadı’nda kutlanan bu ilk 19 Mayıs, Galatasaray ve Fenerbahçeli yüzlerce sporcunun da katılımıyla bir spor günü haline dönüştü. Bu organizasyondan bir süre sonra gerçekleşen Spor Kongresi’nde söz alan Beşiktaş Kurucu Üyesi Ahmet Fetgeri Aşeni, kutlanan Atatürk Günü’nün tüm gençliğe mal edilebilmesi gerektiğine dikkat çekti, “19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı” adı altında her yıl yapılmasını teklif etti. Kongrede oylanan bu öneri kabul edildi ve Atatürk’ün de onayıyla yasalaşmıştır. 20 Haziran 1938 tarihli kanunla “Gençlik ve Spor Bayramı” olarak kutlanan ulusal bayramın adı 12 Eylül Darbesinin ardından “Atatürk’ü Anma , Gençlik ve Spor Bayramı” adını aldı.
Her yıl 19 Mayıs günü Atatürk’ü Anma , Gençlik ve Spor Bayramı Türkiye’nin dört bir yanında spor gösterileri ve törenlerle kutlanıyor. Üzerinde “Gençlikten Atatürk Sevgisiyle Cumhurbaşkanına” yazan ve “Sevgi Bayrağı” olarak adlandırılan dev bir bayrak Kurtuluş Yolu’ndaki Tütün İskelesi’nden karaya çıkarılarak Samsun valisine teslim ediliyor. Daha sonra bayrak, Cumhurbaşkanına sunulmak üzere genç atletlere teslim alınıp, Samsun’dan yola çıkarılarak Amasya, Tokat, Sivas, Erzincan, Erzurum, Kayseri, Nevşehir, Kırşehir ve Kırıkkale’den sonra, 19 Mayıs törenlerinde, Ankara’da Cumhurbaşkanına sunuluyor.