Ücretsiz izin ve fesih yasağını öngören kanun bugün itibariyle yürürlüğe girdi. İşçi ile işvereni yakından ilgilendiren yeni düzenlemeler hakkında değerlendirmelerde bulunan İş ve Sosyal Güvenlik Hukukçusu Dr. Öğr. Üyesi Ender Demir, yapılan değişikliklerle iş sözleşmesinin üç ay boyunca feshedilemeyeceğini, ücretsiz iznin ise yasal hale geldiğini belirtti.

İşçi ve işvereni yakından ilgilendiren, ücretsiz izin ve fesih yasağı öngören kanun bugün itibariyle Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girdi. Salgının ekonomik hayata olan etkilerinin azaltılması kapsamında yapılan değişiklikleri içeren kanunu değerlendiren İstanbul Kültür Üniversitesi İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Dr. Öğr. Üyesi Ender Demir, “İşveren üç ay boyunca, ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık hariç iş sözleşmesini feshedemeyecek. Ücretsiz izne ayrılan veya iş sözleşmesi feshedilen işçilere işsizlik ödeneği ödenecek. İşveren, üç aylık süreyi geçmemek üzere işçileri tamamen veya kısmen ücretsiz izne ayırabilecek” dedi.

Üç ay boyunca fesih yasak

İşverenin, 17 Nisan itibariyle üç ay boyunca ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık olmadığı sürece iş sözleşmesini feshedemeyeceğini ifade eden Demir, “Kanuna aykırı şekilde iş sözleşmesini fesheden işveren veya işveren vekiline, sözleşmesi feshedilen her işçi için fiilin işlendiği tarihteki aylık brüt asgari ücret tutarında (2 bin 943 TL.) idari para cezası verilecek. İşçinin istifa etmesi, belirli süreli iş sözleşmesinin sürenin sonunda kendiliğinden sona ermesi ve işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranması (haklı ve geçerli bir mazeret olmaksızın iki gün üst üste devamsızlık, hırsızlık yapmak veya sataşmak gibi) sonucunda iş sözleşmesinin sonlandırılması ise fesih kapsamında sayılmayacak.” diye konuştu.

Ücretsiz izne ayrılan veya iş sözleşmesi feshedilen işçilere işsizlik ödeneği

Ücretsiz izne ayrılan ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan işçiler ile 15 Mart tarihinden sonra iş sözleşmesi feshedilen işçilere işsizlik ödeneği (aylık net 1.168 TL) verileceğini dile getiren Demir, “İş sözleşmesini haklı nedenle fesheden işçiler ile belirli süreli iş sözleşmesiyle çalışan ve belirlenen sürenin sonunda iş sözleşmesi kendiliğinden sona eren işçiler de anılan işsizlik ödeneğinden faydalanabilecek. Buna karşılık, kısa çalışma ödeneğinden yararlanan, yaşlılık aylığı alan, iş sözleşmesini haklı neden olmaksızın kendisi fesheden ve 15 Mart tarihi ile öncesinde işten çıkartılan işçiler bu ödenekten yararlanamayacak. Bunların yanı sıra sigorta bildirimi yapılmayan, kaçak sigortalı olarak ifade edilen işçiler de bu durumu ispatlayamadıkları takdirde ödenekten yararlanamayacak.” ifadelerinde bulundu.

Ücretsiz izin yasal hale geldi

Yeni düzenlemeyle 17 Nisan itibariyle işverenin üç ay süreyi geçmeyecek şekilde işçileri tamamen veya kısmen ücretsiz izne çıkarabileceğini belirten Demir, “Ücretsiz izne gönderilen işçiler bu gerekçeyi ileri sürerek iş sözleşmesini feshedemeyecek. Bununla birlikte kısa çalışma ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanma imkanı olan işçiler ise ücretsiz izne zorlanamayacak. Bu işçiler için muhakkak ilk etapta kısa çalışma ve kısa çalışma ödeneğine başvurulacak. Burada önemli olan nokta ise kanunda öngörülen ücretsiz izin uygulamasının sadece fesih yasağı öngörülen üç aylık süre için geçerli olmasıdır. Bu süre geçtikten sonra tek taraflı olarak ücretsiz izin kullandırılamaz.” diyerek sözlerini sürdürdü.

Kısa çalışma ödenekleri ilk etapta ön değerlendirme yapılmaksızın kabul edilecek

Bugüne kadar kısa çalışma ve kısa çalışma ödeneğine yaklaşık olarak 200 bin işverenin başvurduğunu ifade eden Demir, “Başvuruların büyük bir kısmı uygunluk bakımından denetim aşamasında. Denetim ve değerlendirme aşamasının yoğunluk nedeniyle uzun sürmesi ödemeleri geciktirecek ve işçileri mağdur edecekti. Bu nedenle yaşanan mağduriyeti gidermek için de bir düzenlemeye gidildi. Yapılan değişikliğe göre, Covid-19 sebebiyle işverenlerin yaptıkları zorlayıcı sebep gerekçeli kısa çalışma başvuruları için, uygunluk tespitinin tamamlanması beklenmeksizin, işverenlerin beyanı doğrultusunda kısa çalışma ödemesi gerçekleştirilecek. İşverenin hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan fazla ve yersiz ödemeler ise yasal faizi ile birlikte daha sonra işverenden tahsil edilecek.” diye konuştu.